Tüp bebek tedavisi öncesinde ve uygulama sürecinde, yaşam biçimi ve beslenme alışkanlıklarında sağlıklı değişiklikler yapmak, gebelik oranını önemli ölçüde artırıyor. Özellikle tedavi sürecinde anne adayının ideal kiloda olması, başarı şansını artıran önemli bir faktör. Çok kilolu veya çok zayıf hastalarda başarı şansı azalıyor.
Tüp bebek tedavisi uzun soluklu bir süreç. Başarı şansı, tedavinin kalitesinin yanında, özellikle anne adayının sağlıklı bir yaşam sürmesiyle de doğrudan ilişkili. Tüp bebek tedavisi sürecinde ideal kiloda olmak, sağlıklı beslenmek, günde 3 fincandan fazla kahve ya da demli çay tüketmemek gibi basit önlemler gebelik şansını olumlu etkiliyor.
Folik asit gebelik şansını artırıyor
Yeşil sebzeler, meyveler, turunçgiller gibi yiyecekler vitamin ve mineraller açısından zengin olduklarından tüp bebek tedavisi süresinde bol miktarda tüketilmesi gerekiyor. Meyve ve sebzeleri özellikle mevsiminde yemek çok önemli. Folik asit ve C vitamini de üreme fonksiyonları açısından çok faydalı.
Folik asit hem gebelik oranlarını artırabiliyor hem de gebelik sürecinde bebekte ‘spina bifida’ gibi nöral tüp defektlerinin önlenmesini sağlıyor. Bu nedenle yeşil yapraklı sebzeler, baklagiller ve fındık, badem gibi kuruyemişlerden bol miktarda tüketilmesi gerekiyor.
Balık ve yumurtada yüksek miktarda bulunan D vitamini de, östrojen ve progesteron hormon düzeylerinin artmasına yardımcı olduğu ve erkeklerde de testosteron düzeyini ve semen kalitesini artırdığı için gebelik şansını artırıyor.
Akdeniz tipi beslenme öneriliyor
Tüp bebek tedavisi sürecinde özellikle Akdeniz tipi beslenmenin başarıyı artırdığı yönünde araştırmalar mevcut.
Akdeniz diyeti, sebzeler, meyveler, baklagiller, kuru yemişler ve balıktan zengin iken yağlı-kırmızı et, mandıra ürünleri ve her türlü işlenmiş gıda yönünden fakirdir. Yapılan araştırmalar, Akdeniz tipi beslenme ile tüp bebek tedavisi gören hastalarda gebelik oranlarının yüzde 40’a kadar artabildiğini gösteriyor.
Akdeniz diyeti Omega-3 açısından zengin ve Omega-3; adet düzeninin sağlanması, yumurtaların gelişimi ve döllenmenin gerçekleşmesi açısından yarar sağlıyor. Akdeniz diyeti B6, B12 gibi B vitaminleri açısından de zengin. Bu vitaminler, yüksek düzeylerde olduğunda üreme fonksiyonları üzerinde olumsuz etkiye sahip olan homosistein değerlerinin düşürülmesine de yardımcı oluyor.
Haftada 2-3 kez balık tüketin
Yüksek protein ve düşük karbonhidrat yönünden beslenme, yumurta ve embriyo kalitesini artırıyor ve tüp bebek başarısını yükseltiyor. Yüksek glikoz düzeylerinin embriyo gelişimini olumsuz etkilediği biliniyor.
Kalori kısıtlaması yapılmamakla birlikte, diyetteki protein oranının en az yüzde 25 olması öneriliyor. Ayrıca balık da çok önemli bir protein kaynağı ve haftada 2-3 kez tüketmek son derece sağlıklı. Kırmızı et ise belirli ölçüde tüketilmeli ancak fazla yağlı olmamasına özen gösterilmeli. Karbonhidrat oranı da yüzde 40’ın altında tutulmalı. Proteinden açısından zengin beslenme de, blastokist denilen 5. gün embriyolarının elde edilme oranını ve gebelik oranlarını artırıyor.
Düşük kalori diyetleri tedavi sürecinde önerilmiyor
Zeytinyağı gibi doymamış yağlardan zengin beslenme, tereyağı ve yağlı kırmızı et gibi doymuş yağlardan zengin beslenmeye göre gebelik oranını artırmada etkili olabiliyor.
Ne yediğimiz kadar yeme sıklığımız da önemli. Kesinlikle öğün atlamak ya da düşük kalorili beslenmeyi tüp bebek tedavisi sürecinde önermiyoruz.
Bu yiyeceklerin niteliği kadar pişirme şeklinin de önemli; vitamin, protein ve minerallerin etkin şekilde alınabilmesi için kızartmalar yerine, ızgara ve fırında az yağlı pişirilmiş yiyeceklerin tercih edilmesi gerekiyor.
Alkol tüketimi gebelik şansını düşürüyor
Genel olarak doğal olmayan ve katkı maddeleri içeren her türlü gıdadan uzak durulması gerekiyor ve tedavi sürecinde yeterli sıvı alımı da çok önemli: günde 2-3 litre su içilmesi gerekiyor. Gebelik öncesi fazla alkol tüketiminin kadınlarda gebelik şansını düşürebildiği gibi erkeklerde de sperm üretimi üzerinde olumsuz etkilere sahip olduğunu unutmamak gerekiyor.
Acıbadem Adana Hastanesi Tüp Bebek Merkezi Sorumlusu Prof. Dr. Volkan Noyan